Διαζύγιο και Παιδιά

Έχουν τεθεί πολλά ερωτήματα σχετικά με τις προσαρμογές που απαιτούνται από τα παντρεμένα ζευγάρια, τις συγκρούσεις, τους χειρισμούς και τις αλλαγές που επέρχονται στη διάρκεια ενός γάμου.

Αν δώσουμε έμφαση στις συγκρούσεις, τους καβγάδες και τις διαφωνίες, θα οδηγηθούμε σε λάθος συμπεράσματα. Το γεγονός ότι οι περισσότεροι γάμοι θεωρούνται επιτυχημένοι οφείλεται στο ότι και οι δύο σύζυγοι βρίσκουν κάποιους ικανοποιητικούς τρόπους προσαρμογής. Δεν είναι όλες οι στιγμές στην διάρκεια ενός γάμου χαρούμενες και ξέγνοιαστες, αλλά υπάρχουν και στιγμές αδυναμίας. Το ζευγάρι που είναι λειτουργικό, είναι αυτό που αλλάζει συνεχώς, που εξελίσσεται και συνεργάζεται. Που ακούει ο ένας τον άλλον,  που κάνει πίσω όταν χρειάζεται και επιμένει όταν νοιάζεται.

Σημαντικό λοιπόν χαρακτηριστικό μιας συντροφικής σχέσης που «πηγαίνει καλά» είναι η ισορροπία που υπάρχει ανάμεσα στους συντρόφους. Η ισορροπία αυτή υποδηλώνει τον αμοιβαίο σεβασμό και την έλλειψη τάσεων κυριαρχίας και εκμετάλλευσης μεταξύ των συντρόφων, οι οποίοι έχουν στενή και μόνιμη σχέση.

Αυτό που όλοι πρέπει να κατανοήσουν είναι ότι το διαζύγιο δεν είναι μία λύση για τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει ένας γάμος. Δεν είναι μια ελεύθερη επιλογή για την βελτίωση της προσωπικής μας ζωής, αλλά μία έξοδος. Φυγή από μια αδιέξοδη εμπειρία που μας εξουθενώνει. Χωρίζουμε, όχι επειδή αντιμετωπίζουμε δυσκολίες ή δεν τα βρίσκουμε με τον/την σύντροφό μας αλλά, επειδή δεν αντέχουμε άλλο. Πολλοί γάμοι αποτυχαίνουν και δεν είναι δυνατόν να επανέρθουν στην προηγούμενη κατάσταση. Το διαζύγιο είναι μια απόφαση που έχει επιπτώσεις σε όλα τα μέλη της οικογένειας και όχι μόνο στους συντρόφους.

Οι συνέπειες, που μπορεί να επιφέρει ένα διαζύγιο στα παιδιά, μπορούν να μειωθούν σημαντικά, όταν οι γονείς προσπαθήσουν να διατηρήσουν μια καλή σχέση μεταξύ τους με στόχο την καλύτερη επικοινωνία όσον αφορά τα παιδιά. Τα προβλήματα φανερώνονται όταν το διαζύγιο έχει προκύψει με τρομερές εντάσεις μεταξύ του ζευγαριού και ακολουθούν συναισθήματα θυμού, πικρίας κι εκδίκησης.

Ένας χωρισμός των συζύγων μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να επανεξετάσουν τις δικές τους σχέσεις με τους γονείς τους και πράγματι να θέσουν υπό αμφισβήτηση όλες τις κοινωνικές σχέσεις.

Πολλά παιδιά και έφηβοι ερμηνεύουν το διαζύγιο ως απόρριψη ή εγκατάλειψη των ιδίων. Δεν κατανοούν ή δεν μπορούν να κατανοήσουν όλες τις επιπτώσεις που έχει ένας δυστυχισμένος γάμος στους ενήλικες. Από τη μία πλευρά, η αντίληψη ότι το διαζύγιο έχει δυσμενείς συνέπειες δεν λαμβάνει υπόψη τα πολλά παιδιά που ξεπερνούν τη θλίψη τους και τη διάλυση των πιο στενών τους σχέσεων και εξελίσσονται σε φυσιολογικά, αρκετά ευχαριστημένα μέλη της κοινότητας. Εάν όλα τα διαλυμένα σπίτια οδηγούσαν σε σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, τότε πράγματι η κοινωνία θα βρισκόταν ενώπιον ενός τρομερού προβλήματος.

Πολλά ζευγάρια, εν όψει του χωρισμού, αναρωτιούνται: «Πώς θα πούμε τα νέα στα παιδιά; Θέλουμε να τα στενοχωρήσουμε όσο το δυνατόν λιγότερο.». Καθώς η επιθυμία για χωρισμό δημιουργεί μεγάλη ενοχή στους περισσότερους γονείς, η στιγμή της αποκάλυψης συχνά αναβάλλεται, μέχρι να φτάσουν στο σημείο να μην μπορούν πια να κρύψουν τον επικείμενο χωρισμό. Προφανώς, δεν μπορεί να διατυπωθεί κάποιος σταθερός κανόνας αναφορικά με τη χρονική στιγμή που οι γονείς θα ανακοινώσουν στο παιδί την απόφασή τους να χωρίσουν.

Οι τυπικές αντιδράσεις των παιδιών

Οι αντιδράσεις των παιδιών εξαρτώνται κυρίως από την:

  • Συγκρότηση και ψυχοσυναισθηματική ωριμότητα του παιδιού.
  • Ποιότητα της σχέσης που είχε το παιδί με του γονείς του πριν το διαζύγιο.
  • Ποιότητα των σχέσεων του παιδιού με παππούδες, φίλους, δάσκαλους και άλλα σημαντικά πρόσωπα με τα οποία έρχεται σε επαφή.
  • Δυνατότητα ή όχι ψυχολογικής στήριξης του παιδιού από κάποιον ειδικό, ιδιαίτερα στην εφηβική ηλικία.
  • Ένταση και τη διάρκεια των γονικών συγκρούσεων.
  • Ικανότητα των γονέων να ανταποκριθούν στις ανάγκες του παιδιού στη φάση του διαζυγίου.

Μερικές τέτοιες τυπικές αντιδράσεις των παιδιών στη φάση του διαζυγίου.

  •  Άρνηση Δεν θα χωρίσουν. Απλά ο μπαμπάς θα μένει στο διπλανό σπίτι. Σε λίγο θα είμαστε πάλι μαζί.
  • Φόβος Εγκατάλειψης Τα παιδιά αισθάνονται ότι όταν οι γονείς τους χωρίσουν δεν θα υπάρχει κανείς να τα φροντίζει και να τα νοιάζεται.
  • Θυμός και επιθετικότητα Τα παιδιά μπορεί να εκφράσουν επιθετικότητα και θυμό απέναντι στα αδέλφια, τους συνομήλικους, τους συγγενείς ή τους γονείς. Ακόμη μπορεί να παρουσιάσουν πτώση στις σχολικές επιδόσεις ή να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν το διαζύγιο για να ασκήσουν εξουσία και να διεκδικήσουν δικαιώματα.
  • Ενοχή …Συχνά αισθάνονται ότι φταίνε αυτά για τις συγκρούσεις των γονιών τους. Μπορεί να πιστεύουν ότι στη ρίζα των γονικών συγκρούσεων βρίσκονται κάποια δικά τους λάθη. Αυτή η πεποίθηση ενισχύεται ιδιαίτερα όταν οι γονείς συγκρούονται μπροστά στα παιδιά και μάλιστα με αφορμή την αντιμετώπιση των προκλητικών συμπεριφορών των παιδιών.
  • Κατάθλιψη, υπνηλία, διαταραχή του ύπνου ή της διατροφής, τάσεις απομόνωσης
  • ΑνωριμότηταΝυχτερινή ενούρηση, μωρουδίστικος τόνος φωνής.
  • Προσπάθειες συμφιλίωσηςΑκόμη μπορεί να αρνούνται να αλλάξουν σπίτι τις μέρες που ορίζει ο διακανονισμός ή να αρνούνται με κάθε τρόπο να μιλήσουν ή συναντήσουν τον ένα από τους δύο γονείς. Να συμμαχήσουν με τον "αδύνατο" ή "αδικημένο" γονιό και να εναντιώνονται, να κακολογούν ή να απορρίπτουν τον άλλο.
  • Ανάγκη για ενημέρωσηΤα παιδιά ρωτούν συχνά και απαιτούν να μαθαίνουν λεπτομέρειες για το τι συμβαίνει και για τις συνέπειες που θα έχουν επάνω τους οι εξελίξεις. Είναι σημαντικό οι πληροφορίες που παίρνουν από τους δύο γονείς να είναι εναρμονισμένες και όχι αλληλοσυγκρουόμενες.  

Δυστυχώς, σε κάποιες περιπτώσεις τα παιδιά ίσως αναγκαστούν να πάρουν το μέρος του ενός γονέα. Πολύ συχνά όλα τα παιδιά γίνονται το αντικείμενο διαμάχης των συζύγων και αποτελούν το δελεαστικό στόχο για αμοιβαία ανταλλαγή κατηγοριών σχετικά με θέματα όπως η παραμέληση. Καθώς τα παιδιά είναι ανίσχυρα γίνονται ιδανικά εξιλαστήρια θύματα, όταν οι γονείς αισθάνονται δυστυχισμένοι και απογοητευμένοι. Η απαίτηση από ένα παιδί να διαλέξει ανάμεσά τους είναι εξαιρετικά αθέμιτη. Όταν το παιδί πιέζεται μπορεί να παίξει ένα παιχνίδι του τύπου «εσένα αγαπάω περισσότερο», για να προστατεύσει τον εαυτό του και να δείξει, ίσως, προτίμηση για τον γονέα με τον οποίο ζει. Αυτό το παιχνίδι είναι δυνατόν να παίζεται για όσο χρονικό διάστημα μπορεί να αποφεύγει τη συνάντηση και με τους δύο γονείς ταυτόχρονα.

Γι’ αυτό λοιπόν εσείς οι γονείς, θα πρέπει να βοηθήσετε πέρα από τον εαυτό σας τα παιδιά σας:

  • Να περάσουν μέσα από τα δικά τους προσωπικά στάδια πένθους/θλίψης.
  • Ζητήστε βοήθεια από άλλα υποστηρικτικά πρόσωπα, όπως οι φίλοι.
  • Ενθαρρύνετε τα παιδιά να πάρουν μέρος στη λύπη σας, εάν το νιώθετε, αλλά όχι στην πικρία σας ή στις λογομαχίες σας.
  • Δίνετε συνεχή επιβεβαίωση της αγάπης και της υποστήριξής σας, και όταν τα λόγια αποτυχαίνουν, αγγίξτε τα.
  • Μην ταπεινώνετε τον άλλο γονέα μπροστά στο παιδί.
  • Μην αλλάζετε το ρόλο του παιδιού, π.χ. κάνοντάς το αντικαταστάτη του γονέα που έφυγε.
  • Να είστε ειλικρινείς και έντιμοι με το παιδί, πάντοτε εντός των ορίων του επιπέδου κατανόησής του.

Κανένας γονιός δεν μπορεί να βοηθήσει το παιδί του αν δεν αισθάνεται ο ίδιος καλά και ασφαλής. Ιδιαίτερα οι γονείς που μεγαλώνουν μόνοι τα παιδιά τους έχουν αυξημένες υποχρεώσεις και ανάγκες, ως εκ τούτου η προσωπική τους υποστήριξη είναι πολύ σημαντική.

Επίσης, δεν θα πρέπει να λησμονήσουμε ότι παρόλο η θλίψη αποτελεί ένα σημαντικό χαρακτηριστικό στοιχείο στο διαζύγιο, αρκετοί γάμοι φθάνουν στο τέλος τους με αρκετά όμορφο και ήρεμο τρόπο, διασφαλίζοντας έτσι μια γαλήνια ατμόσφαιρα στο περιβάλλον του παιδιού και στον εσωτερικό του κόσμο.

Θεωρώ ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό για ένα παιδί να ξέρει ότι οι γονείς του κάποτε αγαπήθηκαν, καθώς αυτό θα το κάνει να νιώσει πολύ καλά. Φροντίστε να μιλάτε και να είστε σίγουροι/ες ότι αυτό που θέλετε να πείτε λαμβάνεται με τον σωστό τρόπο.

 

Γιώτα Δημητριάδη

Ψυχοθεραπεύτρια – Κοινωνική Λειτουργός Med

www.giotadimitriadi.gr

 

http://https://www.facebook.com/dimitriadi.giota/

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nullam porttitor augue a turpis porttitor maximus. Nulla luctus elementum felis, sit amet condimentum lectus rutrum eget.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nullam porttitor augue a turpis porttitor maximus. Nulla luctus elementum felis, sit amet condimentum lectus rutrum eget.